Orman yangını riskinin yüksek olduğu bir bölgede yaşayanlar, yangına karşı hazırlanmak için bir an önce tedbir almalı. Hazırlıklı olmak, özellikle çocukların, yaşlıların, kalp veya akciğer hastalığı olan kişilerin sağlığı için oldukça büyük bir öneme sahip. Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri (CDC), orman yangınından önce, orman yangını sırasında ve sonrasında yapılması gerekenleri açıkladı
Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri (CDC), orman yangınından önce, orman yangını sırasında ve sonrasında yapılması gerekenleri açıkladı.
Dr. Eray Öntaş ve Dr. Saide Mebrure Dağdaş, orman yangını riskinin yüksek olduğu bir bölgede yaşayanların, yangına karşı hazırlanmak için bir an önce tedbir alması gerektiğini vurguladı. Dr. Öntaş ve Dr. Dağdaş, orman yangınlarına karşı bilinci artırmak için CDC kaynaklarını çevirdi. Yangınlara karşı hazırlıklı olmanın, özellikle çocukların, yaşlıların, kalp veya akciğer hastalığı olan kişilerin sağlığı için oldukça büyük bir öneme sahip olduğunu vurguladı.
ORMAN YANGININDAN ÖNCE
HASSAS KİŞİLER:
Çocuk, gebe aile üyeleri ve kalp hastalığı veya astım, kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH) da dahil olmak üzere akciğer hastalığı olan aile üyeleri için yangın dumanı sırasında ne yapmanız gerektiği konusunda yangın mevsiminden önce doktorunuzla görüşün. Sağlık durumunuzu yönetmek için önceden düşünülmüş bir plan oluşturun. Kullandığınız ilaçları ve astımınız varsa astım atağını nasıl kontrol edeceğinizi öğrenin.
TEMEL İHTİYAÇLAR:
Dışarısı dumanlı olduğunda dışarı çıkmak zorunda kalmamak için ilaç, gıda gibi temel ihtiyaçları edinin. Elinizde birkaç günlük ilaç bulundurun. Özellikle kızartma, kavurma gibi yemekleri pişirmek, iç mekan hava kirliliğine neden olabileceğinden, pişirilmesi veya soğutulması gerekmeyen yiyecekler satın alın.
TEMİZ ODA:
Evinizde bir “temiz oda” oluşturun. Baca çıkışı olmayan bir oda ve yatak odası gibi mümkün olduğunca az pencere ve kapısı olan bir oda seçin. İç mekan hava kirliliğine neden olabilecek sigara dumanından uzak durun ve evi süpürmeyin. HEPA filtresi olan ve oda için uygun kapasitede klima veya ozon üretmeyen portatif bir hava temizleyici kullanabilirsiniz. Bir klima uzmanına, evinizin sisteminde ne tür filtrelerin kullanılacağını ve merkezi hava sisteminizde veya oda klimanızda varsa taze hava girişinin nasıl kapatılacağını sorun.
TAHLİYE PLANI:
Bulunduğunuz yeri acilen terk etmeniz gereken durumlar için yerel tahliye planını, toplanma alanlarını belediyenizden öğrenin. İç ortam hava temizliğini sağlayacak klimanız / hava temizleyiciniz yoksa ve ortam pencereler kapalıyken içeride kalamayacak kadar sıcaksa güvenli başka bir yere sığının.
GÜNCEL DUYURULARI TAKİP EDİN:
Yerel kamu kuruluşlarının duyuruları, hava kalitesi raporları ve sosyal medya dahil olmak üzere sizi yüksek risk veya aktif bir yangın hakkında bilgi veren uyarıları ve sağlık uyarıları nasıl alacağınızı bilin.
N95 MASKE:
N95 solunum maskeleri edinin ve bunları nasıl kullanacağınızı öğrenin. Bu maskeler yerel eczanelerden veya internetten edinilebilir.
ÖNEMLİ ÖĞELER:
İlaçlar, gözlük, kimlik, kişisel, mali belgeler de dahil olmak üzere önemli öğeleri önceden düzenleyin. Tahliye gerektiğinde nereye gideceğinizi ve olası güzergahları planlayın. Çocuklarınızı hazırladığınızdan emin olun ve tahliye planı yaparken evcil hayvanlarınızı düşünün.
ORMAN YANGINI SIRASINDA
* Yangın sırasında güvende kalın. Özellikle yangın koşullarını etkileyebilecek yerel hava tahminlerine dikkat edin ve her zaman yerel acil durum yönetimi yetkilileri tarafından verilen talimatları izleyin.
* Kendiniz ve ailenizi güvende tutmak için yetkililerden gelen talimatları izleyin.
* Soluduğunuz duman miktarını azaltın. Yangın dumanı gözlerinizi, burnunuzu, boğazınızı ve ciğerlerinizi tahriş eder. Nefes almayı zorlaştırabilir ve öksürmenize veya hırıltılı solunuma neden olabilir. Eğer dışarısı dumanlı görünüyor veya duman kokuyor ise, dışarıdaki aktivitelerden kaçının. Dışarı çıkmadan önce hava kalitesi daha iyi olana kadar bekleyin. Dumandan korunabilmek için toz maskelerine veya bandanalara güvenmeyin.
* Bir N95 maske, doğru takıldığında ve yüzünüze rahatça oturuyorsa sizi dumana karşı koruyabilir. Soluduğunuz kül miktarını kontrol eder. Bu maske çocuklar için önerilmemektedir.
* Güvenli bir ortamda kalın veya güvenli bir yere gidin. Tahliye henüz planlanmadıysa kapı ve pencereleri kapatıp içeride kalın. Dumanın içeri girmesini önlemek için, klimanızı temiz hava girişi kapalı şekilde (içerideki havayı döndürecek – devirdaim modu) çalıştırın. İç mekan hava kirliliğini azaltmak için varsa portatif bir hava temizleyici kullanın. Klima ve hava temizleyicisini nereye koyacağınızı ve filtresini değiştireceğiniz zamanı belirlemek için üreticinin talimatlarını izleyin. Merkezi bir klima sisteminiz varsa, duman içerisindeki ince parçacıkları yakalamak için yüksek verimli HEPA filtreler kullanın. Sisteminizde taze hava girişi varsa, sistemi devridaim moduna ayarlayın veya dış hava girişini kapatın. Klimanız yoksa ve içerisi pencereler kapalı iken çok sıcaksa barınacak başka bir yer arayın.
* Kalp veya akciğer hastalığınız varsa doktorunuzun tavsiyelerine uyun, çocukların, gebelerin, astım, KOAH veya kalp hastalıkları olanların dumana maruz kalıma özellikle dikkat etmesi gerekmektedir. İhtiyaç durumunda tıbbi yardıma başvurulmalıdır. Acil durumlarda 112’yi arayın.
* İç ortam hava kirliliğini azaltın. Etleri kızartmayın ve kavurmayın, tütün ürünleri tüketmeyin veya evi süpürmeyin. Mum yakmayın veya gaz, propan, odun sobası, şömine veya aerosol spreyler kullanmayın. Bunların hepsi iç mekanlarda hava kirliliğini artırmaktadır.
* Külü temizlerken kendinizi koruyun. Cildinizi korumak için eldiven, uzun kollu gömlek, uzun pantolon, ayakkabı ve çorap giyin. Gözlerinizi korumak için gözlük takın. Cildinize, gözünüze veya ağzınıza bulaşan külleri mümkün olan en kısa sürede yıkayın.
* Yerel sağlık uyarılarına ve hava kalitesi raporlarına dikkat edin. Duman seviyeleri günün içinde fazla değişkenlik gösterebilir. Böylece hava kalitesi iyileştiğinde günlük işleri yapma ve pencereleri açabilme şansınız olabilir. Yerel ve ulusal yetkililer, değişen durumlar, iptal edilen etkinlikler veya tahliye bildirimleri gibi önemli bilgiler verir, güncel duyuruları takip edin.
Pencereleri ve havalandırmayı kapatarak ve klimayı devirdaim modunda çalıştırarak aracınızdaki dumanı azaltın. Dumanlı koşullarda aracınızı daha yavaş kullanın. Çalışmayan trafik ışıkları ve eksik sokak işaretlerine, yoldaki çöp ve döküntülere dikkat edin.
* Kullandığınız suyun temiz olup olmadığına dikkat edin. Bir orman yangınından sonra, özel kuyular kirlenebilir ve içme suyu veya diğer amaçlar için kullanılması güvenli olmayabilir. Suya yapılması gereken kaynatma gibi işlemler hakkında yerel sağlık yöneticilerinden bilgi alın.
* Beklenmedik bir elektrik kesintisi durumunda,
Karbon monoksit zehirlenmesini önlemek için jeneratör, basınçlı yıkayıcı, ızgara ve benzeri eşyaları sadece açık havada kullanın. Jeneratörler evinizden en az 20 metre uzakta kullanılmalıdır.
* Yenilmesi güvenli olmayabilecek yiyecekleri belirleyin ve atın. Elektrik kesintisi sonrası dört saate kadar buzdolabındaki yiyecekler bozulmadan saklanabilmektedir.
* Sıcak havalarda, ısıya bağlı hastalıkları önlemek için serin bir yerde bekleyin ve bol sıvı tüketin.
* Soğuk havalarda, vücut ısısını korumaya yardımcı olabilecek kat kat giysiler giyin.
* Soğukta muhafaza edilmesi gereken ilaçları kullanırken dikkat edin. Aksi ilaç kutusunda belirtilmediği veya hayati bir durum söz konusu olmadığı sürece, bir günden uzun süre sıcak ortamda bekleyen ilaçları kullanmayın.
ORMAN YANGINI SONRASINDA
* Eviniz bir orman yangınından etkilendiyse, yetkililer güvenli olduğunu söyleyene kadar eve dönmeyin . Kendinizi ve sevdiklerinizi korumak için adımlar atın.
* Dumana maruz kalımı azaltmak için adımlar atın. Orman yangını bittikten sonra duman günlerce havada kalabilir.
* Orman yangınları gözlerinizi, burnunuzu veya cildinizi tahriş edebilecek ve öksürüğe ve diğer sağlık etkilerine neden olabilecek çok fazla kül bırakır.
* Çocukların, hamile kadınların ve astımı, Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı (KOAH) veya kalp hastalığı olan kişilerin külden gelen tozu soluma konusunda özellikle dikkatli olmaları gerekir.
* Külü temizlerken kendinizi koruyun. Cildinizi korumak için eldiven, uzun kollu gömlek, uzun pantolon, ayakkabı ve çorap giyin. Gözlerinizi korumak için gözlük takın.
* Cildinize, gözünüze veya ağzınıza bulaşan külleri mümkün olan en kısa sürede yıkayın.
* Çocuklar herhangi bir temizlik işi yapmamalıdır.
* N95 maske takarak soluduğunuz kül miktarını sınırlayın. N95, külü solumadan önce filtrelemek için yüzünüze sıkıca oturan bir maskedir. Solunum maskeleri çocuklara uyacak şekilde yapılmamıştır. Kalp veya akciğer hastalığınız varsa, solunum cihazı takmanın sizin için güvenli olup olmadığını doktorunuza sorun.
* Sizde veya çocuklarınızda astım, KOAH, kalp hastalığı varsa veya hamileyseniz sağlığınızla ilgili herhangi belirtilere dikkat edin.
* Aracınızı güvenli bir şekilde sürün.
* Çalışmayan trafik ışıkları ve eksik sokak işaretleri için dikkatli olun.
* Yoldaki çöp ve döküntülere dikkat edin.
* Hasarlı binalar veya yapılar etrafında dikkatli olun.
* Özellikle elektriğin kapalı olduğu ve ışıkların olmadığı durumlarda, tehlikelerden kaçınmanın daha kolay olduğu gündüz saatlerinde binalara dönmek için bekleyin.
* Güvenli bir şekilde temizleyin.
* Uygun güvenlik ekipmanı giyin, karbonmonoksit zehirlenmesinden kaçının ve elektrik tehlikelerinden kaçının.
* Ruh sağlığınızı koruyun.
* Bir orman yangınından sonra üzgün, kızgın, tükenmiş, hissiz veya suçlu hissedebilirsiniz. Bunların hepsi strese karşı normal tepkilerdir. Başa çıkma konusunda yardıma ihtiyacınız varsa bir psikolog, sosyal hizmet uzmanı veya profesyonel danışmanla konuşun.
Kaynak: Habertürk
